Zonguldak'ta kömür sektörü sıkıntıda: Üretim düşüyor, istihdam azalıyor
Zonguldak'ın ortak paydalarından biri olan Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) ve özel sektör kömür işletmeleri, yüksek maliyetler ve ithal kömür teşvikleri nedeniyle zor günler geçiriyor.
TTK Zonguldak’ın ortak paydalarından biri.
Kurumun derdi, bizim derdimiz, dertleneceğiz elbette.
Adı lazım değil, birilerinin keyfi / çıkarı / makamı için Zonguldak’ın sorunlarını elleyip/belleyip/ dillendirmekten geri durmayacağız.
Hükümet, yer altı madenciliği için gerçektende ‘işçi sağlığı/iş güvenliği’ açısından büyük destekler verdi…
2 Asgari ücret, çalışma saatlerinde iyileştirme…
Ancak, peş peşe zamlar dolayısıyla maliyetler yükseldikçe bir işçi maliyeti 35 bin liraya dayandı. Kurumlara verilen kömür fiyatları ise yerinde saydı.
Çatalağzı Termik Santrali’ne(ÇATES) verilen 3 bin kalori kömürün fiyatı 830 TL. 1 ton kömürün maliyeti ise 1. 350 TL.
Özel sektör üreticisi, yatırımların artması için kömür tonunun en az 1.500 TL olması gerektiğini seslendiriyor.
En büyük korku ise yılbaşında ‘asgari ücretin’ yeniden artacak olması. Bir işçinin işverene maliyeti ise 50 bin lira civarında olması bekleniyor.
Geçen haftalarda Aşkar Madencilik’te başlayan ‘işçi çıkartması’ bu korkunun işaret fişeği gibi. Bu işçi çıkartma operasyonu, maliyetler arttıkça, diğer şirketlere yansıması kuvvetle muhtemel…
Özel sektör kömür işletmelerine çalışma izni verildiğinde, ortaya ‘5 milyon ton TTK, 5 milyon ton özel sektör çıkartacak’ umutlu hedefler konmuştu.
Ancak, geçen sürede Türkiye Taşkömürleri kurumu’na (TTK) atanan genel müdürlerin hedefleri gibi, özel sektörün hedefleri de tutmadı.
Genel Müdürlerden Rıfat Dağdelen, ‘5 milyon ton kurum, 5 milyon ton özel sektör kömür çıkartacak’ hedefi koymuştu, tutmadı, gitti.
Burhan İnan ‘üretim + performans’ demişti, tutmadı, gitti.
Kazım Eroğlu, ‘mekanize sistem’ demişti, tutmadı gitti.
Velhasıl-ı, özel sektördeki istihdam/işçi sayısı 3 binden 2.500’e düşmekle kalkmadı, üretim de 2022’ye göre 350 bin tondan 250 bin tonlara gerileyip hedefin çok altında kaldı.
Özel sektörün sıkıntılarından biride kuruma ödenen ton başı redevans/kira tutarı.
Özel sektör 830 liraya kömür satıyor. 242 TL ton başı redevans ödüyor.
İşletmeciler, ‘bu hesaba göre şirkete 600 TL kalmıyor.’ Diyor.
250 işçi çalıştıran bir özel sektör işletmecisi açısından bakın fotoğrafa!
Özel sektörün belini büken gelişmelerden biri de ithal kömüre yapılan teşvik. Zonguldak’a (Eren Enerji)yılda 25 milyon ton ithal kömür geliyor.
Tamamen yerli ve milli’ nutuklarının atıldığı, ‘Türkiye Yüzyılı’ edebiyatlarının yapıldığı bir ortam da…
Yer altındaki serveti, ekonomiye katmak için fedakarlık yapan özel sektör işletmecileri her ay 2 milyon zararla ayakta kalmaya gayret ediyorlar, ancak ‘ ne zamana kadar’ diye ilgili ve yetkililere sormadan edemiyorlar.
Taşkömürünün Başkenti Zonguldak’ı, taşkömürüne bağımlı ekonomiden kurtarmak için alternatif sektör arayışları sürdüğü bir ortamda, şehrin ortak paydası durumundaki kurum/kuruluş ve sektörlerin ahval-i vaziyeti de masaya yatırılmalıdır.
Siyasiler, yöre/bölge/ülke sorunları konusunda hazırlayacakları projeler kapsamına Taşkömürü/Türkiye Taşkömürleri Kurumu, Özel Sektör Kömür İletmeleri ve Kaçak Ocak sorununu da gündemlerine almalıdır.
