Yaşadığımız coğrafya dolayısı ile deprem kuşağında olan bir ülkeyiz. Deprem sözlük anlamı ile “başlangıç noktası yerin içinde, derinlerinde bulunan, yer kabuğu katmanlarının kırılıp yer değiştirmesi, yanardağların püskürme durumuna geçmesi gibi doğal bir nedeni olan yer kabuğu sarsıntısı” Anlamına gelmektedir. Bu kapsamda bina ve inşaat yapımı için Deprem yönetmeliği çıkarılmıştır.
Deprem Yönetmeliği, Türkiye Deprem Bölgeleri haritasıyla belirlenmiş tehlike bölgelerinde yapılacak bina türü yapıların, depreme dayanıklı olarak inşa edilebilmesi için gereken hesap esasları ile yapım kurallarını, binaların önem derecesi ve yerel zemin koşullarını da dikkate alarak belirleyen yönetmeliktir.
Türkiye'de deprem yönetmeliği ilk kez 1947 yılında İtalya’da kullanılan deprem şartnamesi temel alınarak hazırlanmıştır. Yönetmelik, ’27 Aralık 1939 Büyük Erzincan Depremi’nden sonra uygulamaya sokuldu. Ancak bu şartname can ve mal kayıplarına engel olamadığı için yönetmeliklerde değişikliğe gidildi. Deprem yönetmeliği yıllar içerisinde teknolojinin de gelişmesi ve yaşanan acı tecrübeler ile günümüzdeki halini aldı.
Ülkemizde, bugüne kadar 1947, 1953, 1961, 1968, 1975, 1999 ve halen yürürlükte olan 2007 olmak üzere, deprem yönetmelikleri toplam 7 kez revize edilmiştir.
Hazırlanan bu yönetmeliklerde, yapının bulunduğu deprem bölgesi ve zemin özellikleri dikkate alınarak yapıların, depreme dayanıklı tasarımı ve yapımı için gerekli olan minimum koşullar verilmektedir. Yönetmelik Hazırlama Komisyonu ve 110 kişilik alt çalışma grubu üyeleriyle birlikte 8 Çalıştay sonucunda Deprem Yönetmeliği güncellenmiş olup 18 Mart 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış, 1 Ocak 2019 tarihinde de yürürlüğe girmiştir.
Yönetmeliği denetleme işi özel sektöre verilmiş olup,yapı denetim şirketleri tarafından denetimler yapılmaktadır! Ancak yaşanılan depremler,yapı denetim şirketlerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ve Belediye İmar komisyonlarının doğru çalışmadığını göstermektedir.
Liyakat ile bilim ve teknoloji önlenebilir çevre plancılarının kent planlamacılarının yapıya uygun alanların doğru tespit edilmesi,belediye imar komisyonunda belirtilen bölgelere kaç katlı imar planı uygulanabilmesini inşaat firmaları deprem yönetmeliğine uygun inşaat yapması,yapı denetim firmaları tarafından düzenli kontrol edilmesi ve inşaat onay aşamasını ilgili bakanlık ve belediyeler ile denetlenmesi bu yıkımların önüne geçebilir.
Öncelikle Çevre ve Şehircilik bakanlığı nüvesinden çıkarılıp tek başına AFET İŞLERİ BAKANLIĞI ihdas edilmelidir. Denetim işleri Belediyeler ile bu Bakanlık tarafından,başta tüm inşaat imalatları ve Yapı Denetim şirketleri daha sık denetlenmelidir. İnşaatın temel,kaba inşaat,sıva ve mimari imalatları bitiş aşamasından sonra yapı kullanım belgesi ilgili bakanlık ve belediye onayı ile verilmelidir. Belirtilen yönetmelik dışında inşaat yapan şahıs ve firmaların cezai yaptırımları en üst seviyeye çıkarılmalıdır
İnşaatta kullanılan malzemelere belirli standartlar getirilip konu ile ilgili Türk Standartları Enstitüsü tarafından inşaat sarf malzemeleri standartları bölümü oluşturulması deprem izolatörlerinin ve raylı temel (Radye Temel)uygulamasının inşaatlarda zorunlu hale getirilmesi şartnamelerin daraltılarak belirli standartlar dışına çıkılmaması her 3 ay de bir her kurumun Sayıştay ve Danıştay tarafından müştereken denetlenmesi ile mümkündür
Rahmetli Deprem uzmanı Prof.Dr.Ahmet Mete Işıkara’nın dediği gibi “DEPREM ÖLDÜRMEZ BİNALAR ÖLDÜRÜR” Sözünü hatırımızdan çıkarmadan gerekli tedbirleri alarak bu tür büyük felaketlerin en az kayıplar ile atlatılması mümkün olabilecektir.
Ülkemizin başı sağ olsun bir daha yaşamamak için maliyetlerimizi sadece %5 arttırarak büyük kayıpların önüne geçebiliriz .
Saygılarımla.